Kāhui ringatohu Māori ki Te Pātaka Whaioranga

Media release

Kua whakatūria e Te Pātaka Whaioranga tētahi kāhui kura Māori, e whakaatu ana i te manawanui o Te Pātaka Whaioranga kia matatika ngā hua hauora mō te Māori.

“Kua herea mātou ki te whakamana i te Tiriti o Waitangi, hōrapa i ā mātou mahi katoa. I whakaaturia e te arotake Motuhake mō Te Pātaka Whaioranga te matea reo o ngāi Māori i roto i ā mātou mahi me te kimi huarahi e pai ake ai te komokomo i te mātauranga Māori,” te kōrero a Sarah Fitt, te Tumu Whakarae o Te Pātaka Whaioranga.

Hei tautoko i a mātou ki te whakatutuki i tēnei whāinga, e manawareka ana ahau ki te pānui i te whanaketanga o te kāhui kura hou, ā, ka whakarewa ake tō mātou Kaitohutohu Mātāmua Māori, a Trevor Simpson (nō Tūhoe me Ngāti Awa) hei  Kaituruki Māori.”

“Ka whakapakari ake te Tiriti o Waitangi i te tūāpapa matatū mō Te Pātaka Whaioranga e tutuki ai ngā tino hua hauora mō te Māori,” te kī a te Kaituruki Māori, a Trevor Simpson.

“Nā reira kia kōtuia ngā hoa mahi e tika ana te whakarato i ngā whānau e matea ana, hei whakawhanake hoki i te ao Māori i roto i ā mātou mahi.”

“Ko tā te kāhui kura, he tautoko i tā mātou aronga kia hiki ake i tō mātou āheitanga Māori, raukaha hoki horapa i te tōpūtanga. Ka mutu ka mārama ake, e tōtika ai tō mātou mahi tahi ki a ngāi Māori, ā, ka tautokona ā mātou kaimahi Māori.”

Ko te oke e mana ai te Tiriti te tūāpapa o ngā mahi a te Kāhui Māori. Ko tētahi mahi matua a te Kāhui he whakarite pūnaha Tiriti, tukanga hoki. Ka mutu ka hīkina te āheitanga puta noa i ngā tōpūtanga e tutuki ai ēnei wero ā-pūnaha.

“Ko tā mātou he mahi tahi ki te rāngai hauora hei whakawhanake rautaki e pai ake ai te whai rongoa me te whakatika i ngā tautika-kore mō ngā whānau, ngā hapū me ngā iwi,” tā Trevor.

“Ko te whakahui i te Kāhui Kura Māori te urupare tōpūtanga ki te arotake a Te Pātaka Whaioranga me te tūtohu i ngā tau maha kua kōkiritia te Kāhui Whakahaere e ngā kaimahi Māori me te hunga whaipānga. Ka tohua te kōkiritanga waiwai e hua ake ana he tōpūtanga whaitake i roto i te pūnaha hauora hou.”

“He kakenga tūparipari, ā, kei te piki tonu mātou, heoi, e mānawa ana ka kite i te rika a Te Pātaka Whaioranga ki te huritao i ā mātou mahi, me te whai whakaaro ki te whakatinana i ngā kaupapa Tiriti, mana taurite hoki puta noa i ngā mahi katoa,” tā Trevor.

He pārongo atu anō

I mua i tana tū hei Kaitohutohu Mātāmua Māori, neke atu i te waru tau a Trevor Simpson i te Rūnanga Whakapiki Ake i te Hauora o Aotearoa, ā, koia te Poutāhu Tuarua me te Pūkenga Whakatairanga Hauora Matua (Kōpaki Māori).  Arā atu anō āna mahi nō mua atu, arā, ko te kaiwhakarite i Te Tari Ture o Te Karauna, ko te tauwhiro hapori Māori me te Hauora Matawhānui Māori. Ko tana tino whai takenga ko te whakapuaki i ngā take Māori, inarā, ko te taha hauora me ngā kaupapa hapori whaitake. E manawanui ana a Trevor ki te whakapai ake i te taumata o te hauora Māori, ka mutu, e whakapono ana ia mā te Māori tēnei kaupapa e hautū, he āhuatanga whakahirahira tēnei ina ko te iti Kahurangi te whai.